Το Brazilian Jiu-Jitsu είναι μια πολεμική τέχνη, μαχητικό σπορ & σύστημα αυτοάμυνας που εστιάζει στην αρπαγή και ειδικά στην πάλη εδάφους. Η τέχνη προήλθε από την Ιαπωνική πολεμική τέχνη του Kodokan judo στις αρχές του 20ου αιώνα.
Διδάσκει ότι ένα μικρότερο και πιο αδύναμο άτομο μπορεί να αμυνθεί με επιτυχία απέναντι σ’ έναν μεγαλύτερο και δυνατότερο επιτιθέμενο, χρησιμοποιώντας σωστό μοχλισμό & κατάλληλη τεχνική, κυρίως με τη χρήση “κλειδωμάτων αρθρώσεων” (joint-locks) και “λαβών πνιγμού” (chokeholds), για να νικήσει τον αντίπαλο.
Ζώνες & Ιεραρχία:
Όπως σε όλες τις πολεμικές τέχνες, έτσι και στο Brazilian Jiu Jitsu υπάρχει ένα σύστημα ιεραρχίας ή ζωνών, που καθορίζουν το επίπεδο του κάθε ασκούμενου. Γενικά, οι ζώνες θεωρούνται ενδεικτικές του επιπέδου του συναθλητή μας & όχι αποδεικτικό των γνώσεών του.
Οι ζώνες που ορίζει η IBJJF (International Brazilian Jiu-Jitsu Federation - Διεθνής Ομοσπονδία BJJ) είναι λίγες σε σχέση με άλλες κινέζικες, κορεάτικες ή ιαπωνικές πολεμικές τέχνες. Αυτό όμως συνεπάγεται ότι η μετάβαση από τη μία ζώνη στην άλλη, απαιτεί μεγαλύτερο εύρος γνώσεων και περισσότερη προσπάθεια.
Αναλυτικά, οι ζώνες είναι οι παρακάτω:
Άσπρη Ζώνη:
Η άσπρη ζώνη θεωρείται η χαμηλότερη ζώνη, τόσο στο BJJ, όσο και στις υπόλοιπες πολεμικές τέχνες. Είναι ο βαθμός που δείχνει ότι ένας αθλούμενος είναι αρχάριος και δεν έχει καμία προαπαίτηση. Προηγείται της μπλε ζώνης. Στη συγκεκριμένη ζώνη δίνεται έμφαση στις αποφυγές και στην αμυντική τοποθέτηση. Απαραίτητο θεμέλιο των παραπάνω γνώσεων είναι και η εξάσκηση με μεγαλύτερες ζώνες. Ο χρόνος εξάσκησης για να μπορεί ο ασκούμενος να δώσει εξετάσεις για την επόμενη ζώνη κυμαίνεται μεταξύ μερικών μηνών μέχρι και 2 χρόνια.
Μπλε Ζώνη:
Η μπλε ζώνη είναι η 2η χαμηλότερη ζώνη για τους ενηλίκους και η πιο κοινώς αποδεκτή στο Brazilian Jiu-Jitsu, καθώς γεφυρώνει το χάσμα του παντελώς αρχάριου της άσπρης ζώνης και του μεσαίου αθλητή της μωβ ζώνης. Για να προαχθεί κάποιος από τη μπλε στη μωβ ζώνη πρέπει να αποκτήσει μια ευρεία τεχνική γνώση πάνω σε όλες τις πλευρές του BJJ και αρκετές ώρες εξάσκησης στο "χαλί", ώστε να μπορεί να εφαρμόσει τη γνώση του αποτελεσματικά. Εξαιτίας αυτού, ο αθλητής της μπλε ζώνης θεωρείται ότι αποκομίζει έναν μεγάλο αριθμό τεχνικών.
Η IBJJF ορίζει ότι για να είναι κάποιος κάτοχος μπλε ζώνης πρέπει να είναι τουλάχιστον 16 ετών -οπότε και υπάγεται επίσημα στο ιεραρχικό σύστημα ζωνών των ενηλίκων, ενώ για να μπορέσει να περάσει στη μωβ ζώνη, χρειάζονται περίπου 2-3 χρόνια.
Μωβ Ζώνη:
Η μωβ ζώνη θεωρείται το μεσαίο επίπεδο στην ιεραρχία ζωνών των ενηλίκων. Τοποθετείται μετά την μπλε ζώνη και προηγείται της καφέ. Θεωρείται μια από τις πιο "μακροχρόνιες" ζώνες, καθώς ο συνήθης χρόνος για να φτάσει κάποιος στη συγκεκριμένη ζώνη απαιτεί τουλάχιστον 2-3 χρόνια εξάσκησης.
Επιπλέον ως μεσαίος "βαθμός", ο κάτοχος μωβ ζώνης κατέχει ένα σημαντικό εύρος γνώσης και συχνά οι μωβ ζώνες θεωρούνται ικανές να διδάσκουν χαμηλότερες ζώνες. Σε άλλες πολεμικές τέχνες, μαθητές με παρόμοιο χρόνο και ανάλογη προσπάθεια θεωρούνται κάτοχοι μαύρης ζώνης (εκπαιδευτές)
Η IBJJF ορίζει ότι για να είναι κάποιος κάτοχος μωβ ζώνης πρέπει να είναι τουλάχιστον 16 ετών, ενώ για να μπορέσει να περάσει στην καφέ ζώνη, χρειάζονται περίπου 2-3 χρόνια.
Καφέ Ζώνη:
Με εξαίρεση κάποιες ζώνες που δίδονται σε εξαιρετικές περιπτώσεις και σε ανώτατους ασκούμενους, η καφέ ζώνη θεωρείται η υψηλότερη "έγχρωμη" ζώνη που αποτελεί το ενδιάμεσο στάδιο μεταξύ της μωβ και της ελίτ μαύρης ζώνης. Η καφέ ζώνη είναι η αρχή της ελίτ ιεραρχίας και τυπικά μπορεί κάποιος να την αποκτήσει συνολικά σε 5-6 χρόνια. Σαν ένα μεταβατικό στάδιο, προορίζεται περισσότερο για την καλυτέρευση και το ραφινάρισμα της τεχνικής και όχι τόσο για την εκμάθηση και την αφομοίωση, καθώς ο μαθητής έχει ήδη αποκτήσει την τεχνική και τις πρακτικές ικανότητες μέχρι να φτάσει και το επίπεδο της μαύρης ζώνης.
Η IBJJF ορίζει ότι για να είναι κάποιος κάτοχος καφέ ζώνης πρέπει να είναι τουλάχιστον 18 ετών, ενώ για να μπορέσει να περάσει στη μαύρη ζώνη, χρειάζονται περίπου 2-3 χρόνια.
Μαύρη Ζώνη:
Όπως και σε πολλές άλλες πολεμικές τέχνες, η μαύρη ζώνη είναι η υψηλότερη στην τέχνη του Brazilian Jiu-Jitsu, υποδηλώνοντας ένα ανώτατο επίπεδο τεχνικών και πρακτικών ικανοτήτων. Ο χρόνος που απαιτείται για να φτάσει κάποιος τη μαύρη ζώνη δεν είναι απόλυτος, αλλά προσεγγιστικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι χρειάζονται συνολικά 10 χρόνια ενασχόλησης ή και περισσότερο. Παρόλα τα χρόνια που θα απαιτηθούν, κάθε μαύρη ζώνη στο BJJ θα έχει επενδύσει αδιαμφισβήτητα χιλιάδες ώρες στο "χαλί" (randon) και θα κατέχει ικανότητες που να δικαιολογούν τα χρόνια εξάσκησης.
Η IBJJF ορίζει ότι για να είναι κάποιος κάτοχος μαύρης ζώνης πρέπει να είναι τουλάχιστον 19 ετών.
Ακόμα και με την απονομή της μαύρης ζώνης, πολλοί εκπαιδευτές θεωρούν ότι το ταξίδι δεν τελειώνει εκεί, αλλά μόλις ξεκινάει.